301 Redirect (301 Yönləndirmə) Nədir? Nə Vaxt İstifadə Olunur?

301 yönləndirmənin mahiyyəti

301 Redirect, veb saytların texniki SEO-sunda ən çox istifadə edilən yönləndirmə növüdür. Bu yönləndirmə növü bir səhifənin daimi olaraq başqa bir URL-ə köçürüldüyünü bildirir. Server 301 status kodu qaytardıqda, həm istifadəçilər, həm də axtarış motorları həmin səhifənin yeni ünvana köçürüldüyünü anlayır və bundan sonra trafiki avtomatik olaraq yeni URL-ə yönləndirir. Nəticədə köhnə səhifənin topladığı SEO dəyəri və backlink gücü itmir, əksinə yeni səhifəyə ötürülür.

301 yönləndirmə əsasən daimi dəyişikliklərdə istifadə olunur. Məsələn, bir domen adını dəyişəndə, səhifə URL strukturunu yeniləyəndə və ya köhnə səhifəni silib onun əvəzində yenisini yaratdıqda bu yönləndirmə növü tətbiq edilir. Bu həm istifadəçi təcrübəsini qoruyur, həm də axtarış sıralamasının sabit qalmasına kömək edir.

Niyə 301 yönləndirmə vacibdir?

Veb saytlar daim inkişaf edir, yeni bölmələr əlavə olunur, dizayn dəyişir, məzmun yenilənir. Bu proseslər zamanı köhnə səhifələr silinə və ya fərqli URL-lərə daşına bilər. Əgər 301 yönləndirmə edilməzsə, bu dəyişikliklər “404 səhifə tapılmadı” xətası yaradar. Belə hallar həm istifadəçilər üçün mənfi təcrübə yaradır, həm də Google kimi axtarış motorları tərəfindən mənfi siqnal kimi qiymətləndirilir.

301 yönləndirmənin əsas üstünlükləri bunlardır:

• SEO dəyərinin ötürülməsi: Köhnə səhifənin PageRank, backlink və indeks dəyəri yeni səhifəyə ötürülür.
• Trafikin qorunması: İstifadəçilər səhv səhifəyə düşmür, avtomatik olaraq düzgün ünvana yönləndirilir.
• Axtarış motoru etibarı: Google 301 yönləndirməni daimi dəyişiklik kimi qəbul edir və yeni URL-i indeksə əlavə edir.

Bu səbəbdən 301 yönləndirmə yalnız texniki SEO üçün deyil, həm də istifadəçi təcrübəsinin qorunması üçün vacib alətdir.

301 yönləndirmə nə vaxt istifadə olunur?

301 yönləndirmə bir çox vəziyyətdə tətbiq edilə bilər. Əsas hallardan bəziləri bunlardır:

1. Domen dəyişiklikləri zamanı:
   Məsələn, saytınızı example.az domenindən example.com domeninə köçürürsünüzsə, bütün köhnə URL-ləri yeni domenə 301 yönləndirmə ilə ötürmək vacibdir.
2. URL strukturunun dəyişməsi:
   Saytın permalink və ya URL sistemi dəyişəndə (məsələn, /blog/301-nedir → /seo/301-redirect-nedir), 301 yönləndirmə tətbiq olunur ki, əvvəlki bağlantılar işləməyə davam etsin.
3. Məzmun birləşdirmələri:
   Oxşar və ya eyni mövzulu səhifələr birləşdirilərkən, köhnə səhifələr yeni əsas səhifəyə yönləndirilir. Bu, “duplicate content” probleminin qarşısını alır.
4. HTTPS-ə keçid zamanı:
   HTTP versiyasında olan səhifələr HTTPS versiyasına 301 yönləndirmə ilə ötürülməlidir ki, sayt təhlükəsiz versiyada açılmağa davam etsin.
5. Mobil və ya regional versiyalar:
   Məsələn, example.com saytını example.az kimi yerli domenə daimi köçürəndə 301 yönləndirmə istifadə olunur.

301 yönləndirmə necə edilir?

301 yönləndirmə server səviyyəsində və ya CMS vasitəsilə edilə bilər. Ən çox istifadə olunan üsullar aşağıdakılardır:

• .htaccess faylı vasitəsilə (Apache server): Redirect 301 /köhne-səhifə https://www.example.com/yeni-səhifə Bu kod köhnə səhifəni daimi olaraq yeni ünvana yönləndirir.
• Nginx server konfiqurasiyası: rewrite ^/köhne-səhifə$ https://www.example.com/yeni-səhifə permanent;
• WordPress və digər CMS-lərdə:
  “Redirection”, “Yoast SEO” və ya “Rank Math” kimi plaginlər vasitəsilə 301 yönləndirmə asanlıqla idarə oluna bilər.

Bu üsulların hər biri 301 status kodunu serverə bildirir və Google bu dəyişikliyi daimi kimi qəbul edir.

301 yönləndirmə və 302 yönləndirmə fərqi

Bəzi hallarda veb ustalar 302 yönləndirmə ilə 301-i qarışdırırlar. 302 yönləndirmə müvəqqəti yönləndirmə deməkdir və SEO baxımından fərqli nəticələr yaradır. 302 yönləndirmə tətbiq ediləndə Google köhnə səhifəni indeksdən silmir və dəyəri ötürmür. Yəni bu növ yalnız qısa müddətli dəyişikliklər üçün uyğundur. Əgər yönləndirmə daimi olacaqsa, mütləq 301 seçilməlidir.

301 yönləndirmədə edilən səhvlər

Ən çox rast gəlinən texniki səhvlərdən bəziləri bunlardır:

• Eyni səhifənin özünə yönləndirilməsi (redirect loop)
• Zəncirvari yönləndirmələr (301 → 301 → 301)
• Müvəqqəti 302 yönləndirmənin səhvən daimi kimi istifadəsi
• Yenilənmiş sitemap və canonical etiketlərinin unudulması

Bu xətalar saytın indekslənməsinə mənfi təsir göstərə bilər. Ona görə də yönləndirmələr planlı şəkildə edilməli, dəyişikliklərdən sonra Google Search Console vasitəsilə yoxlanılmalıdır.

Nəticə

301 yönləndirmə həm SEO, həm də istifadəçi təcrübəsi baxımından vacib texniki addımdır. Köhnə səhifələri itirmədən yeni struktur qurmaq, domen dəyişikliklərini problemsiz keçirmək və axtarış sıralamalarını qorumaq üçün ən doğru üsul məhz 301 yönləndirmədir. Bu yönləndirməni düzgün tətbiq etdikdə saytınız həm daha stabil, həm də axtarış motorları üçün daha aydın görünəcək.